Алег – вараг, ваявода Рурыка, вялікі кіеўскі князь (882 – 912). Пасля смерці Рурыка з 879 г. пачаў княжыць у Ноўгарадзе. У 882 г. распачаў паход на Кіеў, захапіў яго і зрабіў сталіцай Русі. У 883 – 885 гг. падпарадкаваў драўлян, севяран, радзімічаў. Паспяхова ваяваў з хазарамі. У 907 г. здзейсніў паход на Візантыю, у 912 г. заключыў з ёй выключна выгадны для Русі дагавор. Летапісец, грунтуючыся на вусным паданні, называе яго “Вещим”.
Алег Святаславіч (Гарыславіч) – князь Уладзіміра-Валынскі (1073 – 1076), Тмутараканскі (1083 – 1094), Чарнігаўскі (1094 – 1096), Ноўгарад-Северскі (1097 – 1115). Унук Яраслава Мудрага. У 1073 г. атрымаў ад бацькі Растова-Суздальскую зямлю, затым княжыў на Валыні. Пасля смерці бацькі (1076) знаходзіўся ў Кіеве, дзе на троне сядзеў яго дзядзька Усевалад Яраславіч. У 1078 г. збег у Тмутаракань і з дапамогай полаўцаў захапіў Чарнігаў. У бітве з аб’яднаным войскам Ізяслава і Усевалада Яраславічаў пацярпеў паразу і зноў збег у Тмутаракань. У 1094 г. навёў палавецкія арды на Русь, авалодаў Чарнігавам і ўступіў у працяглую барацьбу за Кіеў са Святаполкам Ізяславічам і Уладзімірам Манамахам. Саюз Алега з полаўцамі выклікаў асуджэнне летапісца і даў падставу аўтару “Слова пра паход Ігаравы” назваць яго “Гарыславічам”.
Баляслаў I Храбры – польскі князь (992 – 1025, кароль у 1025) з дынастыі Пястаў. У пачатку свайго кіравання падтрымліваў сяброўскія адносіны з кіеўскім князем Уладзімірам Святаславічам, што дазволіла яму абараняць заходнія межы і стварыць моцную дзяржаву. Аднак пазней ён умяшаўся ў міжусобную барацьбу на Русі. У 1018 г. Баляслаў здзейсніў паход на Кіеў, падтрымліваючы Святаполка супраць Яраслава Мудрага.
Баляслаў II Смелы – польскі князь (1058 – 1079, з 1077 кароль) з дынастыі Пястаў. Умешваўся ва ўнутраную барацьбу ў Кіеўскай Русі. Здзейсніў два паходы на Кіеў (1069, 1077) на падставе аказання ваеннай дапамогі свайму зяцю, кіеўскаму князю Ізяславу, у вяртанні кіеўскага стала. У 1069 г. заняў горад, але быў выгнаны кіяўлянамі.
Барыс II – балгарскі цар (969 – 972). У перыяд яго праўлення Балгарыя падвергнулася ваеннаму націску Візантыі і Русі. Вялікі кіеўскі князь Святаслаў у 969 г. заняў сталіцу Балгарыі (Вялікі Прэслаў), аднак захаваў прастол за Барысам і, заключыўшы з ім саюз, вёў вайну з Візантыяй (969 – 971). Пасля заключэння руска-візантыйскага мірнага дагавора ў 971 г. візантыйскія войскі разграмілі Балгарыю і далучылі да імперыі. Барыс быў пазбаўлены трона, абвешчаны магістрам і адпраўлены ў Канстанцінопаль.
Барыс (хрысціянскае імя Раман) (да 988 – 1015) – князь растоўскі, сын князя Уладзіміра ад візантыйскай прынцэсы Ганны, старэйшы брат Глеба. Даведаўшыся аб захопе велікакняскага стала князем Святаполкам, яго зводным братам, адмовіўся ваяваць з ім. Быў забіты прыхільнікамі Святаполка. Кананізаваны Рускай праваслаўнай царквой.
Васіль II Балгарабойца – візантыйскі імператар (976 – 1025). Вёў цяжкую барацьбу з землеўладальнікамі Заходняй Балгарыі. Для падаўлення бунту (987 – 989) заключыў ваенны саюз з кіеўскім князем Уладзімірам. Па ўмовах дагавора сястра імператара прынцэса Ганна была выдадзена замуж за Уладзіміра, а сам князь прыняў хрысціянства і хрысціў Русь па візантыйскім узоры.
Вольга – кіеўская княгіня (945 – 969), жонка князя Ігара, маці князя Святаслава. Жорстка падавіла паўстанне драўлян (945). Правіла ў малых гадах сына і падчас яго паходаў. Ажыццявіла падатковую рэформу. Здзейсніла ў 955 г. падарожжа ў Царград, дзе першай з княскага роду прыняла хрысціянства, выхоўвала сыноў Святаслава.
Глеб – князь мурамскі (994 або 996 – 1015), сын князя Уладзіміра і візантыйскай прынцэсы Ганны, малодшы брат Барыса. Забіты па загадзе Святаполка. Разам з Барысам кананізаваны Рускай праваслаўнай царквою. Князі Барыс і Глеб сталі першымі святымі на Русі.
Дабрыня – выхавальнік і ваявода князя Уладзіміра Святаславіча, родны брат маці князя – Малушы. Падтрымліваў Уладзіміра ў барацьбе за кіеўскі стол, удзельнічаў у паходах на Полацк і Кіеў (980), быў княжацкім намеснікам у Ноўгарадзе, дзе гвалтоўна ўкараняў хрысціянства.
Іаан Цымісхій – візантыйскі імператар (969 – 976). Вёў напружаную вайну з Кіеўскай Руссю, падчас якой змог выцесніць з Балканскага паўвострава кіеўскага князя Святаслава і далучыць да імперыі Прыдунайскую Балгарыю (971).
Ігар Стары – кіеўскі князь (912 – 945). Па дадзеных “Аповесці мінулых гадоў” – сын Рурыка, у маленства якога дзяржавай правіў Алег. Па іншых звестках – родапачынальнік дынастыі кіеўскіх князёў, не звязаны з Рурыкам. У 915 г. ваяваў з печанегамі. У 941 і 944 гг. хадзіў паходамі на Візантыю і заключыў з ёй дамову аб міры і гандлі. У 945 г. быў забіты драўлянамі, якія супраціўляліся свавольству Ігара пры зборы даніны.
Ізяслаў – полацкі князь (988 – 1001), старэйшы сын вялікага кіеўскага князя Уладзіміра і полацкай князёўны Рагнеды Рагвалодаўны. Быў пасланы Уладзімірам на княжанне ў Полацкую зямлю. Яго рэзідэнцыяй стаў пабудаваны для яго г. Ізяслаўль (Заслаўе). Стаў родапачынальнікам полацкай княжацкай дынастыі Ізяславічаў (Рагвалодавічаў), прадстаўнікі якой знаходзіліся ў апазіцыі кіеўскім князям. Паклаў пачатак палітычнай самастойнасці Полацкага княства. Пры ім у Полацку распаўсюджваецца хрысціянства, была заснавана Полацкая епархія (991 – 992).
Ізяслаў Яраславіч – вялікі князь кіеўскі (1054 – 1068, 1069 – 1073, 1077 – 1078). У 1068 г. прайграў бітву на рацэ Альта з полаўцамі, пасля чаго быў выгнаны кіяўлянамі і ўцёк да свайго цесця польскага караля Баляслава ІI. З яго дапамогай аднавіў сваю ўладу ў Кіеве. У 1068 г. у выніку паўстання, а ў 1073 г. братамі Святаславам і Усеваладам быў адхілены з пасады. Удзельнічаў у складанні “Праўды Яраславічаў”.
Іларыён – першы кіеўскі мітрапаліт з рускага духавенства (з 1051), раней – прэсвітар пры царкве ў княжым сяле Берастове пад Кіевам. Яго зацвярджэнне мітрапалітам было звязана са спробай вызваліцца ад апекі Візантыі ў царкоўных справах. Пасля смерці князя Яраслава Мудрага (1054) зняты з пасады кіраўніка Рускай праваслаўнай царквы. Вядомы як пісьменнік, аўтар “Слова пра закон і благадаць” – царкоўна-палітычнага трактата, які праслаўляў Кіеўскую Русь і яе князёў – Уладзіміра Святога і Яраслава Мудрага. Быў актыўным прыхільнікам незалежнасці Рускай царквы ад Канстанцінопаля.
Мал – драўлянскі князь. У 945 г. узначаліў народнае паўстанне супраць кіеўскага князя Ігара, выкліканае празмернымі паборамі. Пасля забойства Ігара сватаўся да яго ўдавы, княгіні Вольгі. Па некаторых звестках, загінуў пры разгроме драўлян і ўзяцці драўлянскай сталіцы Іскорасцень войскам Вольгі, у “Аповесці мінулых гадоў” як бацька Малушы і Дабрыні згадваецца Малк Любячанін, відавочна ўзяты ў палон князь Мал.
Малуша – дачка драўлянскага князя Мала, пасля 945 г. рабыня і ключніца княгіні Вольгі, наложніца князя Святаслава і маці Уладзіміра, якога нярэдка дакаралі плебейскім паходжаннем.
Мсціслаў Уладзіміравіч – вялікі князь кіеўскі (1125 – 1132), сын Уладзіміра Манамаха. З 1088 г. княжыў у Ноўгарадзе, Растове, Смаленску. Працягваў палітыку бацькі, удзельнічаў у княжацкіх з’ездах, паспяхова абараняў рускія землі ад полаўцаў, спыняў міжусобіцы.
Рагвалод – першы гістарычна вядомы полацкі князь (980). У 980 г. пасля ўзяцця Полацка Уладзімірам быў забіты разам з жонкай і двума сынамі. Яго дачка Рагнеда стала жонкай-наложніцай Уладзіміра.
Рагнеда – полацкая князёўна, дачка князя Рагвалода (? – 1000). З’яўляючыся нявестай кіеўскага князя Яраполка, адмовіла сватам Уладзіміра Святаславіча. Пасля захопу Полацка ў 980 г. Уладзімір гвалтоўна зрабіў яе сваёй жонкай, Рагнеда атрымала славянскае імя Гарыслава. Спрабавала арганізаваць змову супраць яго, помсцячы за смерць бацькі і братоў. Маці Ізяслава Уладзіміравіча, пачынальніка полацкай галіны Рурыкавічаў, і Яраслава Мудрага. Паводле падання, пасля хрышчэння Уладзіміра і ліквідацыі яго гарэма адмовілася скарыстацца яго дазволам другі раз выйсці замуж, прыняла пастрыг пад імем Анастасіі.
Свенельд – вараг, ваявода князя Ігара, карыстаўся правам збору даніны з драўлян. Удзельнічаў у пакарэнні улічаў, у войнах з Візантыяй (941, 944). Служыў таксама Святаславу Ігаравічу, удзельнічаў у паходах на Візантыю і ў Закаўказзе. Быў найбліжэйшым дарадцам Яраполка Святаславіча. Памёр пасля 977 г.
Святаполк Ізяславіч – князь полацкі (1069 – 1071), наўгародскі (1078 – 1088), тураўскі (1088 – 1093), вялікі князь кіеўскі (1093 – 1113). Адрозніваўся жорсткасцю і карысталюбствам. У час яго праўлення працягваліся міжусобіцы, абвастрыліся сацыяльныя канфлікты, выкліканыя ўзмацненнем ліхвярства і разарэннем гандлёва-рамеснага насельніцтва. Палітыка Святаполка з’явілася прычынай народнага паўстання ў Кіеве (1113).
Святаполк Яраполчыч (Акаянны) – князь тураўскі (з 988), кіеўскі (1015 – 1019). Сын Яраполка, усыноўлены Уладзімірам Святаславічам, пасля яго смерці заняў кіеўскі стол. Імкнучыся ўтрымаць яго, пачаў міжусобную вайну, у якой забіў трох з пяці сваіх братоў: Барыса растоўскага, Глеба Мурамскага, Святаслава Драўлянскага – і завалодаў іх надзеламі. У саюзе з печанегамі ваяваў з Яраславам Мудрым, у 1017 г. быў выгнаны з Кіева. У 1018 г. з дапамогай польскага караля Баляслава I зноў захапіў уладу, але ў 1019 г. быў разбіты Яраславам Мудрым на рацэ Альта і канчаткова пазбавіўся вялікага княжання.
Святаслаў Ігаравіч – вялікі князь кіеўскі (каля 945 – 972), сын князя Ігара і Вольгі. Вядомы як таленавіты палкаводзец. З 964 г. здзяйсняў паходы на Аку, у Паволжа, на Паўночны Каўказ і Балканы. Падпарадкаваў вяцічаў, вызваліўшы іх ад валадарства хазар, у 965 г. разграміў Хазарскі каганат, у 967 г. ваяваў з Дунайскай Балгарыяй. У 969 – 971 гг. у саюзе з ёй вёў вайну супраць Візантыі і ў 971 г. заключыў з ёй мірны дагавор. У 972 г. на дняпроўскіх парогах быў забіты печанегамі.
Святаслаў Яраславіч – князь чарнігаўскі (з 1054), вялікі князь кіеўскі (1073 – 1076). Сын Яраслава Мудрага. Сумесна з братамі ўдзельнічаў у складанні “Праўды Яраславічаў”. У ходзе дынастычнай барацьбы разам з братам Усеваладам выгнаў брата Ізяслава Яраславіча з Кіева. Паспяхова абараняў паўднёвыя рубяжы Русі ад полаўцаў.
Тугаркан – палавецкі хан, які аб’яднаў прыдняпроўскія орды. У канцы ХІ ст. ажыццяўляў набегі і рабаваў паўднёвыя ўскраіны старажытнарускай дзяржавы, даходзячы да Кіева. Выдаў сваю дачку замуж за кіеўскага князя Святаполка Ізяславіча.
Уладзімір Святаславіч (Святы, Чырвонае сонейка, хрысціянскае імя Васіль) – князь наўгародскі з 969, вялікі князь кіеўскі (980 – 1015). Малодшы сын князя Святаслава і ключніцы княгіні Вольгі Малушы. Падпарадкаваў вяцічаў, радзімічаў, яцвягаў. Паспяхова ваяваў з печанегамі, Волжскай Булгарыяй, Польшчай, Візантыяй. Пры ім былі пабудаваны абарончыя рубяжы па рэках Дзяса, Асётр, Трубеж і Сула, якія агароджвалі Русь ад качэўнікаў. У 988 г. прыняў хрысціянства і ўвёў яго ў дзяржаве, умацаваўшы ўнутранае і міжнароднае становішча Кіеўскай Русі. Час яго праўлення стаў перыядам росквіту Кіеўскай Русі, апеты ў былінах і літаратурных творах. Кананізаваны Рускай праваслаўнай царквой як роўнаапостальны святы.
Уладзімір Манамах – князь смаленскі (з 1067), чарнігаўскі (з 1078), пераяслаўскі (з 1093), вялікі кіеўскі князь (1113 – 1125). Сын Усевалада Яраславіча і візантыйскай прынцэсы Марыі з дынастыі Манамаха. Змагаўся з міжусобіцамі князёў і ўмацаваў адзінства рускіх зямель. Паспяхова ваяваў з полаўцамі, арганізоўваючы супраць іх сумесныя княжацкія паходы (1103, 1107, 1111, 1113). У 1113 г., пасля паўстання ў Кіеве, выдаў “Устаў”, які абмяжоўваў ліхвярства і палегчыў становішча закупаў. Аўтар “Павучэння” сваім сынам, у якім абагульніў уласны жыццёвы вопыт, заклікаў князёў “прекратить распри”, выконваць прынцып заняцця княскай пасады ў спадчыну па старшынстве ў родзе і прытрымлівацца нормаў хрысціянскай маралі.
Усяслаў Брачыславіч (Усяслаў Чарадзей) – князь полацкі (1044 – 1101). У 1066 г. захопам Ноўгарада пачаў міжусобную вайну з братамі Яраславічамі. У 1067 г. пасля бітвы на рацэ Нямга быў узяты Яраславічамі ў палон і пасаджаны ў Кіеве ў поруб. У 1068 г. падчас паўстання ў Кіеве быў абвешчаны вялікім князем, але праз 7 месяцаў пад пагрозай ваеннай моцы Ізяслава Яраславіча ўцёк з Кіева і быў выгнаны з Полацка. Карыстаўся сімпатыямі народа, увайшоў у былінны эпас як Усяслаў Чарадзей. Полацкае княства пры ім дасягнула найбольшага росквіту.
Усевалад Яраславіч – князь пераяслаўскі (з 1054), чарнігаўскі (1076), вялікі князь кіеўскі (1078 – 1093). Сын Яраслава Мудрага. Першым шлюбам быў жанаты з дачкой візантыйскага імператара Канстанціна IX Манамаха. Разам з братамі Ізяславам і Святаславам вёў барацьбу з полаўцамі, удзельнічаў у складанні “Праўды Яраславічаў”.
Шарукан – палавецкі хан, кіраўнік племяннога аб’яднання Шаруканідаў. Здзяйсняў рабаўніцкія набегі на рускія землі. Пацярпеў паразы ад кіеўскіх князёў Святаслава Яраславіча (1068) і Уладзіміра Манамаха (1106 і 1111).
Ян Вышаціч – кіеўскі тысяцкі, прадстаўнік знаці Кіева, сын Вышаты, ваяводы князя Яраслава Мудрага, які ўдзельнічаў у паходзе рускіх дружын на Візантыю ў 1043 г. Пасаду кіеўскага тысяцкага, мабыць, атрымаў у спадчыну ад бацькі. Пры князю Ізяславе Яраславічу быў першым сярод кіейскіх баяраў. У 70-х гг. ездзіў у Мурам, дзе жорстка падавіў паўстанне смердаў. У 1093 і 1106 гг. удзельнічаў у паходах на полаўцаў. Яго апавяданні аб гэтых падзеях былі выкарыстаны ў кіеўскім летапісанні. Памёр у 1106 г.
Яраполк Святаславіч – кіеўскі князь (972 – 980), старэйшы сын князя Святаслава Ігаравіча. Адным з першых у Кіеве прыняў хрысціянства. У 977 г. у час міжусобнай сваркі зрабіў паход на свайго брата драўлянскага князя Алега, які ў час бітвы загінуў. У 980 г. быў пераможаны Уладзімірам і забіты.
Яраслаў Мудры – вялікі князь кіеўскі (1019 – 1054), сын Уладзіміра Святаславіча. Удзельнічаў у барацьбе за велікакняскі стол пасля смерці бацькі. Выгнаў з Кіева Святаполка Акаяннага. Здзейсніў шэраг паспяховых паходаў на печанегаў, пашыраў заходнія межы Русі. У гады яго княжання Кіеўская Русь дасягнула росквіту: будаваліся храмы і гарады, пашыраліся міжнародныя сувязі (у тым ліку і дынастычныя) з многімі еўрапейскімі краінамі. З імем Яраслава звязана складанне першага агульнарускага заканадаўства – “Рускай праўды”.